Zadatek i zaliczka to dwa terminy często mylone są w potocznym języku, a ich prawne konsekwencje mogą diametralnie różnić się od siebie. Chcesz wiedzieć, jakie są między nimi różnice i kiedy warto wybrać jedno, a kiedy drugie? Przeczytaj dalej, aby uniknąć kosztownych błędów i zabezpieczyć swoje interesy w transakcji.
Czym jest zadatek w prawie kontraktowym?
Zadatek to kwota pieniężna, którą jedna ze stron umowy przekazuje drugiej na poczet przyszłych zobowiązań. Zadatek pełni nie tylko funkcję przedpłaty, ale również zabezpieczenia wykonania umowy. Jeśli z jakiejś przyczyny umowa nie dojdzie do skutku z winy jednej ze stron, zadatek ma określone konsekwencje prawne.
Zadatek daje prawo do zachowania wpłaconej kwoty, jeśli to osoba wpłacająca odstąpi od umowy. Z drugiej strony, jeśli umowa nie zostanie zrealizowana przez drugą stronę, osoba wpłacająca zadatek ma prawo domagać się zwrotu podwójnej wartości zadatku. Przykład? Wyobraź sobie, że kupujesz mieszkanie i wpłacasz 10 000 zł zadatku. Jeśli sprzedawca nie dopełni swoich obowiązków, masz prawo odzyskać 20 000 zł.
Zaliczka – jak działa w umowie?
Zaliczka to również przedpłata, ale jej funkcja jest zupełnie inna. Przede wszystkim nie zabezpiecza realizacji umowy. Jeśli umowa nie dojdzie do skutku z jakiejkolwiek przyczyny, zaliczka podlega pełnemu zwrotowi. Nie ma tu mowy o zatrzymywaniu wpłaconej kwoty lub jej podwójnym zwrocie, jak w przypadku zadatku.
Zaliczka jest często stosowana w mniej formalnych transakcjach, gdzie ryzyko niewykonania umowy jest mniejsze lub strony mają do siebie większe zaufanie.
Jakie są najważniejsze różnice między zadatkiem a zaliczką?
Główna różnica polega na funkcji zabezpieczenia. Zadatek chroni obie strony – daje pewność, że umowa zostanie zrealizowana, albo pozwala na rekompensatę w przypadku jej zerwania. Zaliczka jest po prostu przedpłatą, której główną funkcją jest częściowa zapłata za przyszłe świadczenia.
Druga różnica to konsekwencje w przypadku odstąpienia od umowy. W przypadku zadatku, jeśli jedna strona nie wywiąże się ze zobowiązań, druga strona może albo zatrzymać zadatek, albo żądać zwrotu podwójnej wartości. Przy zaliczce, odstąpienie od umowy skutkuje pełnym zwrotem wpłaconej kwoty.
Kiedy warto wybrać zadatek, a kiedy zaliczkę?
Zadatek warto wybrać w sytuacjach, w których transakcja ma wysoką wartość lub gdy ryzyko niewykonania umowy jest większe. Przykładem mogą być umowy kupna-sprzedaży nieruchomości, gdzie ochrona obu stron jest kluczowa. Zadatek daje pewność, że druga strona jest poważnie zainteresowana finalizacją transakcji.
Zaliczka będzie bardziej odpowiednia w mniej formalnych sytuacjach, gdzie zaufanie między stronami jest większe. Często stosowana jest w przypadku zamówień na usługi czy dostawy, gdzie ryzyko odstąpienia od umowy jest mniejsze.
Zadatek i zaliczka pełnią różne role w prawie kontraktowym, a ich wybór może wpłynąć na bezpieczeństwo Twojej umowy. Decydując się na odpowiednie rozwiązanie, możesz uchronić się przed nieprzyjemnymi konsekwencjami. Jeśli masz wątpliwości co do tego, które rozwiązanie będzie lepsze w Twojej sytuacji, skonsultuj się z nami.
