USŁUGA PRAWNARozwody

Małżonek jest uprawniony do korzystania z mieszkania, którego wyłącznym właścicielem jest jego współmałżonek w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Wskazana zasada obowiązuje niezależnie od majątkowego ustroju obowiązującego w małżeństwie (np. rozdzielności majątkowej). Małżonkowi nieposiadającemu tytułu prawnego do mieszkania przysługuje roszczenie o dopuszczenie do korzystania z mieszkania należącego do jego małżonka.

W ciągu trzech miesięcy od uprawomocnienia się wyroku rozwodowego małżonek, który zmienił swoje dotychczasowe nazwisko może złożyć oświadczenie przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego o powrocie do nazwiska noszonego przed zawarciem małżeństwa. Jest to uprawnienie małżonka, który zmienił nazwisko w wyniku zawarcia małżeństwa. Rozwiedziony małżonek nie może żądać zmiany nazwiska od byłego małżonka.

Małżonek jest wyłączony od dziedziczenia ustawowego jeżeli jego zmarły małżonek wystąpił o rozwód lub separację z winy tego małżonka-spadkobiercy, a żądanie to było uzasadnione. O wyłącznie decyduje sąd. Uprawnienie do żądania wyłączenia od dziedziczenia mają pozostali spadkobiercy ustawowi dziedziczący wraz z małżonkiem, a więc na przykład dzieci zmarłego małżonka.

Rozwód jest konsekwencją wygaśnięcia wszystkich więzi istniejących między małżonkami. Przesłanką orzeczenia rozwodu jest zupełny i trwały rozkład pożycia małżeńskiego. Rozkład jest zupełny, gdy nie istnieje między małżonkami więź duchowna, fizyczna i gospodarcza, z kolei trwałość rozkładu oznacza, że nie można spodziewać się, ani oczekiwać przywrócenia stosunków małżeńskich w przyszłości.

Rozwód jest niedopuszczalny jeśli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków lub orzeczenie rozwodu z innych względów byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego – przykładem takiej sprzeczności jest żądanie rozwodu wyłącznie z powodu choroby współmałżonka, która wymaga ciągłej opieki nad nim.

Rozwód jest niedopuszczalny jeśli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego. Sąd będzie jednak mógł orzec rozwód, jeśli współmałżonek wyrazi zgodę na rozwód lub jego odmowa jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Sąd orzekając rozwód zobowiązany jest ustalić czy i który z małżonków ponosi winę za rozkład pożycia małżeńskiego. Jednak w razie złożenia przez małżonków zgodnego wniosku o zaniechanie orzekania o winie, sąd odstąpi od jej ustalenia. W takim przypadku uznaje się, że żaden z małżonków nie ponosi winy w rozwodzie. Jest to szczególnie istotne dla obowiązku alimentacyjnego istniejącego między byłymi małżonkami.

Rozwiedziony małżonek, który nie został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, może żądać alimentów od byłego współmałżonka, w sytuacji gdy popadł w niedostatek lub na skutek rozwodu jego sytuacja materialna uległa pogorszeniu.

W pierwszym przypadku konieczne jest znajdowanie się w niedostatku, który najprościej można scharakteryzować jako brak środków na podstawowe potrzeby. O alimenty z powodu niedostatku można starać się, gdy sąd w wyroku rozwodowym nie orzekał o winie, uznał nieponoszenie winy przez małżonków w rozkładzie pożycia, uznano winę obu małżonków lub jeden małżonek został uznany za wyłącznie winnego i nie był to małżonek żądający alimentów.

Z kolei, gdy rozwód pociąga za sobą pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, może on żądać alimentów od byłego małżonka, który został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia i to choćby nie znajdował się w niedostatku. Pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego na skutek rozwodu polegać może na zmniejszeniu ilości środków finansowych będących w jego dyspozycji.

Obowiązek alimentacyjny między małżonkami po rozwodzie trwa do czasu zawarcia przez małżonka uprawnionego do otrzymywania świadczenia alimentacyjnego nowego związku małżeńskiego lub przez 5 lat od rozwodu – w sytuacji, gdy zobowiązany do ich uiszczania jest małżonek, który nie ponosi winy za rozkład pożycia. Jednak przez wzgląd na wyjątkowe okoliczności sąd może przedłużyć ten termin.

Kodeks rodzinny nie zawiera terminu po upływie, którego wygasa obowiązek alimentacyjny obciążający małżonka uznanego za winnego rozkładu pożycia. Obowiązek ten może obciążać go nawet dożywotnio.

Należy pamiętać, że upływ 5-letniego terminu nie powoduje automatycznego wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Drogą do uchylenia obowiązku jest wytoczenie powództwa o ustalenie nieistnienia stosunku alimentacyjnego między byłymi małżonkami.

Sąd w wyroku rozwodowym poza rozwiązaniem małżeństwa i rozstrzygnięciem o winie, orzeka o:

• władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków,
• kontaktach rodziców z dzieckiem,
• wysokości alimentów oraz rozstrzyga, który z małżonków zobowiązany jest do ich uiszczania,
• wspólnym mieszkaniu.

Sąd może również w wyroku rozwodowym dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. Do podziału może zatem dojść w przypadku, gdy w majątku wspólnym nie ma wielu składników, a małżonkowie są zgodni co do sposobu podziału.

Na zgodny wniosek stron sąd w wyroku rozwodowym może nie orzekać o winie w rozkładzie pożycia małżeńskiego oraz utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem.

Jest umową pomiędzy rodzicami, w której rozstrzygają oni głównie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. W porozumieniu mogą znaleźć się również dodatkowe zapisy dotyczące między innymi wysokości alimentów, kontaktów z krewnymi lub konkretnych rozwiązań sytuacji życiowej dziecka, jak na przykład wybór szkoły. Sporządzenie porozumienia rodzicielskiej ułatwia przeprowadzenie postępowania rozwodowego. Sąd uwzględnia w orzeczeniu dotyczącym władzy rodzicielskiej, kontaktów, a nawet alimentów, treść porozumienia rodzicielskiego, jeśli jest ono zgodne z dobrem dziecka. Porozumienie rodzicielskie pozwala na staranie się o wprowadzenie tzw. pieczy naprzemiennej.

Co jeśli nie sporządzimy porozumienia rodzicielskiego?

Brak porozumienia rodzicielskiego powoduje, że sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z jednoczesnym jej ograniczeniem drugiemu do określonych obowiązków i uprawnień. Sąd w orzeczeniu ustala zakres obowiązków, do których ograniczona zostaje władza rodzicielska.

Niewierność małżeńska może stanowić podstawę do orzeczenia rozwodu z wyłącznej winy małżonka, który dopuścił
również może być podstawą do odwołania poczynionej na rzecz niewiernego małżonka darowizny z uwagi na rażącą niewdzięczność.

Na wypadek gdyby jeden z małżonków nie przyczyniał się do zaspokajania potrzeb rodziny istnieje możliwość zwrócenia si
nakazanie wypłacania wynagrodzenia za pracę lub innych należności tego małżonka do rąk współmałżonka.

Jeśli wymaga tego dobro małoletniego dziecka sąd może w każdym czasie zmienić orzeczenie dotyczące władzy rodzicielskiej i sposobu jej wykonywania, a także kontaktów z dzieckiem.

Postępowanie rozwodowe oraz postępowania dotyczące uregulowania alimentów, władzy rodzicielskiej oraz kontaktów bywają długotrwałe, szczególnie gdy wymagają przeprowadzenia specjalistycznych dowodów w postaci opinii biegłych lub przesłuchania sporej liczby świadków. Dlatego w sytuacji niecierpiącej zwłoki warto złożyć wniosek o zabezpieczenie swojego żądania na czas trwania postępowania. Zabezpieczenie może polegać na nakazaniu zobowiązanemu uiszczanie określonej kwoty tytułem świadczenia alimentacyjnego lub na uregulowaniu sposobu sprawowania bieżącej pieczy nad dzieckiem oraz wykonywania kontaktów. Sąd na wniosek w postanowieniu o udzieleniu zabezpieczenia może zagrozić zobowiązanemu nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz uprawnionego na wypadek naruszenia obowiązków wynikających z postanowienia zabezpieczającego.

Postanowienie w przedmiocie udzielenia zabezpieczenia dotyczącego władzy rodzicielskiej i kontaktów wydawane jest co do zasady po przeprowadzeniu rozprawy, chyba że zachodzi wypadek niecierpiący zwłoki. Natomiast postanowienie w zakresie alimentów może zostać wydane na posiedzeniu bez udziału stron. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia podlega rozpoznaniu bezzwłocznie, nie później jednak niż w terminie tygodnia od dnia jego wpływu do sądu. Jeżeli ustawa przewiduje rozpoznanie wniosku na rozprawie, należy ją wyznaczyć tak, aby rozprawa mogła odbyć się w terminie miesięcznym od dnia wpływu wniosku.

Obowiązany może w każdym czasie żądać uchylenia lub zmiany prawomocnego postanowienia, w którym udzielono zabezpieczenia, gdy odpadnie lub zmieni się przyczyna zabezpieczenia. Przed wydaniem postanowienia w przedmiocie uchylenia lub ograniczenia zabezpieczenia sąd wysłucha uprawnionego.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).

W razie zniszczenia przedmiotu wchodzącego do majątku wspólnego w toku podziału majątku wspólnego można domagać się rozliczenia wartości zniszczonego przedmiotu. Analogicznie podziałowi między małżonkami podlegać będzie przedmiot, który wszedł do majątku wspólnego w zmian jego pierwotnego składnika.

Rozliczenia nakładów poczynionych z majątku wspólnego na majątek osobisty małżonka lub z majątku osobistego na majątek wspólny żądać należy w toku postępowania o podział majątku wspólnego. W przeciwnym wypadku roszczenie o rozliczenie wygasa i nie będzie można go w przyszłości dochodzić. Rozliczenie nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny następuje na wniosek.

W wyjątkowych przypadkach, gdy nakłady na przedmiot należący do majątku osobistego jednego z małżonków, poczynione został zarówno z majątku wspólnego i majątku osobistego drugiego z małżonków, w postępowaniu o podział majątku dorobkowego można żądać rozliczenia nakładów poczynionych z majątku osobistego na majątek osobisty. W innej sytuacji do rozliczenia nakładów między małżonkami poczynionych z majątku osobistego na majątek osobisty dochodzi na skutek złożenia powództwa w postępowaniu procesowym.

Zasadą jest istnienie pomiędzy małżonkami ustroju wspólności majątkowej. Kodeks rodzinny i opiekuńczy uprawnia jednak małżonków do odmiennego uregulowania swojego ustroju majątkowego. Małżonkowie niemal według własnego uznania mogą rozszerzać wspólność majątkową na przedmioty pierwotnie nią nieobjęte (poza wyjątkami wskazanymi w KRiO) lub wprowadzać ustrój rozdzielności majątkowej.

Rozdzielność majątkowa charakteryzuje się brakiem majątku wspólnego małżonków. W zamian niego istnieją dwa odrębne osobiste majątki każdego z małżonków. Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona przez sąd lub w drodze zawartej przez małżonków umowy w formie aktu notarialnego.

W razie ustanowienia rozdzielności majątkowej każdy z małżonków zachowuje zarówno majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa, jak majątek nabyty później już w czasie trwania związku małżeńskiego. Dla porównania w ustroju wspólności małżeńskiej majątkowej wszystko, co zostało nabyte (poza wyjątkami wskazanymi w KRiO) po zawarciu małżeństwa stanowi majątek wspólny małżonków.

Pomimo faktycznego rozstania (separacji faktycznej) między małżonkami w dalszym ciągu trwa ustawowa wspólność majątkowa małżeńska, której konsekwencją jest nabywanie przedmiotów do majątku wspólnego i zaciąganie zobowiązań ten majątek obciążających. Rozwiązanie problemu stanowi wystąpienie do sądu o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną np. od początku separacji faktycznej. Pozwoli to uchronić się przed obciążeniem majątku. Warto pamiętać, że rozdzielności z datą wsteczną nie można ustanowić w drodze umowy zawartej u notariusza.

Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami wspólność majątkowa obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku osobistego należy przykładowo:

• przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej,
• przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił,
• prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie,
• przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków,
• przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość,
• wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków.

Każdy z małżonków z ważnych powodów może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Także w wyjątkowych przypadkach z oznaczoną datą wsteczną – poprzedzającą wytoczenie powództwa, w szczególności jeśli małżonkowie żyli w rozłączeniu. Wyłącznie sąd jest uprawniony do ustanowienia ustroju rozdzielności majątkowej z datą wsteczną. Wśród ważnych powodów uprawniających do wytoczenia powództwa o ustanowienie rozdzielności mieści się brak wiedzy o postępowaniu małżonka, zaciąganie zobowiązań, a także nawet pozostawanie w związku pozamałżeńskim lub prowadzenie działalności gospodarczej, z czego wynikać może zagrożenie dla sytuacji majątkowej współmałżonka.

Powództwo o ustanowienie rozdzielności majątkowej z datą wsteczną można wnieść maksymalnie do czasu uprawomocnienia się wyroku rozwodowego, gdyż to właśnie na skutek rozwodu zazwyczaj dochodzi do rozwiązania ustawowej wspólności małżeńskiej majątkowej.

Rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątkiem są sytuacje, w których majątek dziecka wystarczy na pokrycie kosztów związanych z jego utrzymaniem i wychowaniem. Rodzice nie mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem małoletniego dziecka.

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Warto zaznaczyć, iż sąd w toku postępowanie ustala rzeczywiste i obiektywne możliwości zarobkowe oraz majątkowego zobowiązanego. Na równi z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego względem dziecka stawia się osobiste starania o jego utrzymanie i wychowanie.

Świadczenie alimentacyjne przedawnia się upływem trzech lat.

Unikanie płacenia alimentów może stanowić przestępstwo, o którym mowa w art. 209 Kodeksu karnego, zgodnie z którym kto uchyla się od wykonania obowiązku alimentacyjnego określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą zawartą przed sądem albo innym organem, albo inną umową jeżeli łączna wysokość powstałych zaległości stanowi równowartość 3 świadczeń okresowych, albo jeżeli opóźnienie zaległego świadczenia, które nie jest okresowe wynosi co najmniej 3 miesiące (np. nieokresowe będzie świadczenie polegające na zapłacie określonej sumy na poczet niepokrytych do tej pory potrzeb uprawnionego). Do zainicjowania postępowania karnego konieczne jest złożenie wniosku o ściganie.

Rodzice mogą uchylić się od obowiązku alimentacyjnego względem dziecka pełnoletniego, jeśli jest on połączony z nadmiernym uszczerbkiem lub jeżeli dziecko nie dokłada starań w celu uzyskania samodzielnego utrzymania. Kolejną przesłanką umożliwiającą uchylenie się rodziców od obowiązku alimentacyjnego jest jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego.

Jeśli dojdzie do zmiany sytuacji zobowiązanego lub uprawnionego możliwie jest dochodzenie podwyższenia, obniżenia lub uchylenia obowiązku alimentacyjnego. W przypadku podwyższenia alimentów podstawę żądania może stawić dorastanie dziecka i kolejny etap edukacji, a także pojawienie się nowych zainteresowań, zaś w razie dochodzenia obniżenia alimentów utrata pracy lub możliwości zarobkowych przez rodzica.

Sąd może zasądzić odpowiednią sumę  na pokrycie niezaspokojonych świadczeń alimentacyjnych za czas przed wniesieniem powództwa o alimenty. Takie powództwo uzasadnione może być przez zaciągnięte zobowiązania na pokrycie potrzeb uprawnionego np. opłat za mieszkanie, wyjazdu dziecka na obóz lub istnienie niezaspokojonych potrzeby dziecka.

Obowiązek alimentacyjny występuje najczęściej w relacjach rodzic-dziecko. Możliwe jest jednak żądanie zaspokojenia roszczenia alimentacyjnego przez dziecko od dziadków, gdy zaspokojenie potrzeb przez rodziców jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami.

Separacja to czasowe rozłączenie małżonków od łoża i stołu. Jest to szansa dana małżonkom na naprawie ich relacji przed krokiem ostatecznym – rozwodem. Sąd orzeka separację w przypadku, gdy rozkład pożycia małżeńskiego jest zupełny, ale nie trwały. Przesłanka trwałości rozkładu warunkuje z kolei orzeczenie rozwodu.

W orzeczeniu o separacji analogicznie jak w przypadku rozwodu sąd orzeka również o władzy rodzicielskiej i sposobie jej wykonywania, kontaktach rodziców z dziećmi oraz alimentach.

W postępowaniu o separację sąd ustala zarazem czy i który z małżonków ponosi winę w rozkładzie pożycia. Małżonkowie mogą złożyć zgodny wniosek o zaniechanie orzekania o winie.

Separacja w zamyśle ma być stanem chwilowym.  Istnieje zatem możliwość zakończenia separacji i jej skutków. W tym celu małżonkowie mogą wnieść zgodne żądanie zniesienia separacji.

Warto pamiętać, że orzeczenie separacji ma skutek taki jak rozwiązanie małżeństwa przez rozwód. W relacjach majątkowych małżonków istotne jest to, że małżonek pozostający w separacji nie dziedziczy z ustawy po swoim małżonku. Najistotniejsze jest jednak ustanie ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej.

Do złożenia pozwu o rozwód lub separację konieczne jest posiadanie: odpisu aktu małżeństwa i aktu urodzenia dzieci pochodzących z tego związku, faktur oraz rachunku na potwierdzenie wysokości potrzeb dzieci dla ustalenia wysokości alimentów, dokumentów – między innymi deklaracji podatkowych dla stwierdzenia możliwości majątkowych rodziców, dowodów lub świadków na fakty mogące stanowić podstawę do ustalenia winy w rozkładzie pożycia – na przykład na zdradę.

Do wniosku o uregulowanie władzy rodzicielskiej, ale także o uregulowanie kontaktów przydatne będą dowody na fakt związany ze sposobem wykonywania władzy i kontaktów, ewentualnych zaniedbań, a także predyspozycji rodziców do sprawowania władzy.

Do pozwu o alimenty lub podwyższenie alimentów konieczne będzie zebranie dowodów wskazujących na zakres potrzeb dziecka albo na nich zwiększenie w stosunku do ostatniego orzeczenia lub umowy regulującego wysokość alimentów. Takimi dowodami mogą być wszelkie faktury i rachunki, a także czasem dokumentacja medyczna lub dowody realizowania przez dziecko hobby, które łączy się z wydatkami.

Egzekucja na terenie państw Unii Europejskiej odbywa się na podstawie orzeczenia sądu ustalającego wysokości alimentów. Wniosek o wszczęcie postępowania składa się do Sądu Okręgowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania uprawnionego do otrzymania alimentów (wierzyciela), następnie jest on przekazywany do organu egzekucyjnego państwa, w którym zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych (dłużnik) przebywa.

Dopuszczalne jest dochodzenie zwrotu uzasadnionych wydatków poczynionych przez osobę uprawnioną do odbycia kontaktów z dzieckiem związanych z przygotowaniem do kontaktu, gdy osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje uniemożliwia odbycie kontaktu zgodnie z orzeczeniem sądu lub zawartą ugodą.

W sytuacji, gdy dziecka przebywa u osoby, która nie jest uprawniona do sprawowania nad nim pieczy i władzy rodzicielskiej, a mimo to nie wyraża woli dobrowolnego wydania dziecka rodzicowi, jak również w przypadku gdy rodzic, któremu powierzono sprawowanie bieżącej pieczy nad dzieckiem napotyka na przeszkodę w jej wykonywaniu, a mimo to nie chce wydać dziecka drugiemu rodzicowi, któremu przysługuje władza rodzicielska możliwe jest zarządzenie przez sąd odebrania dziecka. Nadto przymusowe odebrane może zostać przeprowadzone również w przypadku, gdy rodzic wykonujący kontakt nie wydaje dziecka rodzicowi sprawującemu bieżącą pieczę po upływie czasu na kontakt.

Przymuszenie do wydania dziecka polega na wydaniu postanowienia, w którym oznaczony zostanie termin na spełnienie obowiązku wydania osobie uprawnionej (sprawującej pieczę nad dzieckiem). Jeśli nie dojdzie do wydania w oznaczonym w postanowieniu terminie sąd na wniosek uprawnionego zleca odebranie dziecka kuratorowi sądowemu. W przypadku ukrycia dziecka kurator sądowy może zawiadomić prokuratora. Jednocześnie sąd może postanowić o przeszukaniu pomieszczeń i innych miejsc w poszukiwaniu dziecka.

Uprowadzenie rodzicielskie jest to pojęcie dotyczące zabrania dziecka przez rodzica, który pozostaje co najmniej ograniczony w sprawowaniu władzy rodzicielskiej wbrew woli rodzica posiadającego pełną władzę i ją sprawującego, pod którego stałą pieczą dziecko pozostaje. Jego źródłem zazwyczaj są konflikty pomiędzy rodzicami dotyczące dziecka. Zachowanie polegające na uprowadzeniu lub zatrzymaniu małoletniego poniżej lat 15 wbrew woli osoby sprawującej na nim opieki stanowi przestępstwo z art. 211 Kodeksu karnego.

Polskie prawo nie zawiera przepisów bezpośrednio dotyczących rozliczenia majątkowego byłych partnerów (konkubentów), dlatego rozwiązań poszukiwać trzeba wśród przepisów dotyczących bezpodstawnego wzbogacenia lub zniesienia współwłasności. Wybór podstawy prawnej zależny jest  od charakteru poczynionych nakładów i składników majątku wspólnego. W związku z tym przepisy o zniesieniu współwłasności zastosowanie znajdą do nabytych wspólnie nieruchomości i rzeczy ruchomych oraz dokonanych na te przedmioty nadkładów (np. Kosztów przeprowadzonego remontu). Z kolei gdy pomiędzy partnerami (konkubentami) dochodziło do przesunięć majątkowych np. nabyto mieszkanie na własność jednego z partnerów kosztem majątku drugiego partnera zastosowanie znajdą przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.

Piecza naprzemienna oznacza wspólne sprawowanie pieczy na dzieckiem po rozwodzie rodziców. Sąd ustanawiając pieczę naprzemienną określa czas, w którym dziecko pozostaje pod opieką jednego z rodziców. Cykl ten jest równy dla każdego z rodziców.

Ustanowienie opieki naprzemiennej wymaga zgody rodziców i współpracy. Rodzice muszą wykazywać wolę i umiejętność osiągnięcia porozumienia w każdym aspekcie dotyczącym dziecka. Do ustanowienia opieki naprzemiennej przydatne będzie zawarcie porozumienia rodzicielskiego.