Zatrudniasz ludzi, których dobra kondycja warunkuje bezpieczne wykonanie zadań? Czy zatem wiesz, że możesz weryfikować ich trzeźwość? Jak badać alkomatem w pracy i czy dotyczy to wszystkich członków załogi? Sprawdzamy, na czym polega kontrola trzeźwości pracownika i co wolno w tej kwestii pracodawcy.
Kiedy pracodawca może skontrolować trzeźwość pracownika?
Kontrola trzeźwości pracownika jest możliwa wtedy, gdy jej przeprowadzenie ma na celu zapewnienie bezpieczeństwa w miejscu pracy. Pracodawca powinien mieć uzasadnione podejrzenie, że pracownik znajduje się pod wpływem alkoholu, np. zachowuje się w sposób nietypowy, ma problemy z koordynacją ruchową albo jego wygląd wzbudza wątpliwości. Zgodnie z przepisami prawa pracy pracodawca musi dbać o życie i zdrowie wszystkich zatrudnionych oraz o mienie, więc wręcz ma obowiązek interweniować, jeśli niepokoi go stan pracownika. Nie sprawdza się trzeźwości u wszystkich osób zatrudnionych, ponieważ przepisy wymagają, by środki kontroli były proporcjonalne do celu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa.
Jakie są warunki sprawdzania trzeźwości pracowników?
Kontrola trzeźwości pracownika jest dopuszczalna, jeśli spełniono warunki z art. 22 1c i 22 1d Kodeksu pracy. Pracodawca musi określić zasady jej przeprowadzania w regulaminie pracy, układzie zbiorowym albo obwieszczeniu. W dokumentach należy wskazać, których pracowników obejmie, w jaki sposób się ją przeprowadza, jakiego sprzętu się używa oraz jak długo przechowuje się dane o wynikach. Przepisy prawa pracy nakazują, by kontrola odbywała się z poszanowaniem godności i prywatności osoby zatrudnionej. Pracodawca ma obowiązek poinformować personel o wprowadzeniu kontroli minimum dwa tygodnie przed jej rozpoczęciem. Badanie powinno obejmować testy na obecność alkoholu lub środków o podobnym działaniu i odbywać się z użyciem urządzeń posiadających wymagane atesty.
Jak przeprowadzić kontrolę trzeźwości pracownika?
Kontrola trzeźwości powinna odbywać się w sposób niepubliczny i z zachowaniem zasad ochrony danych osobowych. Pracodawca nie może dopuścić, by informacje o wyniku badania stały się dostępne dla innych pracowników. Najczęściej wykorzystuje się alkomaty, które pozwalają szybko sprawdzić, czy dana osoba jest pod wpływem alkoholu. Pracodawca może także wezwać uprawnione służby. Ważne jest, by kontrola odbywała się zgodnie z przyjętymi procedurami, które wynikają z prawa pracy i regulaminu wewnętrznego. Przykładem prawidłowego działania będzie sytuacja, gdy kierownik zmiany po zauważeniu niepokojącego zachowania pracownika prosi go o poddanie się badaniu przy użyciu urządzenia należącego do firmy.
Czy pracownik może odmówić przeprowadzenia kontroli trzeźwości?
Pracownik ma prawo nie zgodzić się na kontrolę trzeźwości, jeśli przełożony przeprowadza ją bez podstawy prawnej albo bez odpowiednich procedur. W takiej sytuacji pracodawca powinien wezwać uprawnione organy, np. policję, które skontrolują personel. Odmowa współpracy w przypadku prawidłowo zarządzonej kontroli może jednak skutkować wyciągnięciem konsekwencji służbowych, w tym niedopuszczeniem do pracy na danym dniu. Przykładem może być sytuacja, gdy operator maszyny odmawia badania alkomatem, mimo że regulamin zakładu pracy przewiduje taką możliwość, a jego zachowanie budzi uzasadnione wątpliwości. Wówczas pracodawca ma prawo działać w sposób, który zapewni bezpieczeństwo innym osobom w zakładzie.
Pracodawca może kontrolować trzeźwość pracownika, jeśli wprowadził zasady takiej kontroli zgodnie z Kodeksem pracy i poinformował o nich personel z wyprzedzeniem nie krótszym niż dwa tygodnie. Badanie musi być przeprowadzane z poszanowaniem godności pracownika, przy użyciu atestowanego sprzętu i tylko wtedy, gdy jest to konieczne dla zapewnienia bezpieczeństwa.
